Familie Schoonveld

Als je door Frankrijk trekt, dan valt het op dat in ieder dorp een monument voor de gevallenen staat. Nooit minder dan tien namen en vaak tientallen en honderden namen van jongens die zijn omgekomen in de Eerste Wereldoorlog. Later is er meestal nog een veel korter rijtje toegevoegd van degenen die in de Tweede Wereldoorlog en in Indochina zijn omgekomen.

Op een gegeven ogenblik ben ik ze gaan fotograferen, eerst lukraak als ik er een tegen kwam, inmiddels ga ik gericht op zoek naar het monument. Vaak op het centrale plein, bij de kerk of bij de begraafplaats. Later ben ik ook in andere landen, Duitsland, Engeland, Italië op de monumenten gaan letten en ze gaan fotograferen. In Nederland kennen we natuurlijk ook de monumenten voor de gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog, daar ging het meestal om verzetstrijders en burgers. Inmiddels verschijnen er in Nederland meer oorlogsmonumenten, waarin de namen van de gesneuvelde soldaten – vooral die in Nederlands Indië – worden vermeld.

Tot ongeveer 1900 waren de oorlogsmonumenten vooral een eerbetoon aan de helden van een bepaalde oorlog of slag (Van Heutsz, Nelson) of een triomfboog, met als bekendste voorbeeld de Arc de Triomphe in Parijs. Na de Frans-Duitse oorlog in 1870-71, de Boerenoorlog en vooral na de Eerste Wereldoorlog ontstaat er een behoefte om monumenten op te richten ter nagedachtenis van degenen die zijn gevallen. Geen oorlogsmonumenten, maar monumenten voor de gevallenen (pour les morts, il caduti, “zij keerden niet terug”, Euer Opfer etc. Niet meer de generaals staan centraal, maar de gewone soldaten. Er schijnen in Frankrijk circa 36.000 van dit soort monumenten in de steden en dorpen te staan. Zie Wikipedia War Memorials en WW 1 Memorials.

De uitvoering van de monumenten verschilt ook:

  • een gedenktplaat op een muur,
  • obelisken
  • obelisken met symbolen (op sokkel)
  • symbolen
    • Franse haan
    • Marianne
    • Adelaar
  • muren
  • soldaten in
    • gevechtshouding,
    • triomferend,
    • huilend of gesneuveld
  • weduwen en wezen
  • bijbelse of mythische figuren, vooral in Italië.


 

gedenkplaat

De meest simpele vorm van gedenkteken is de plaat met tekst en namen die men heeft aangebracht tegen de muur van een bestaand gebouw. Je ziet ze niet zo veel, af en toe kom je er een tegen. Hiervoor de plaat tegen de kerkmuur in Arrens in de Pyreneeën, een gemeente met in 2008 750 inwoners.

Pyreneën 2006 Arrens

Verdere voorbeelden hiervan zijn op de fotopagina’s

obelisk

Een veel voorkomende vorm van monument is de obelisk, en gedenknaald. Het gaat om een soms vierkante, naar boven toe iets dunner wordende zuil of kolom, met een piramidevormige stompe punt. Soms zijn ze versierd, vaak ook kaal.

Hieronder de gedenknaald van St. Florent op Corsica.

Saint Florent

Andere voorbeelden hiervan zijn:

Frankrijk

Groot Brittanië

[singlepic id=658 w=320 h=240 float=center]

  • Lowestoft

Italië

[singlepic id=645 w=320 h=240 float=center]

  • Oliosi

[singlepic id=650 w=320 h=240 float=center]

  • Rione di San Zeno

 

Een variant op de obelisk is het vrij eenvoudig uitgevoere torentje in Verona, drie pilaren met een rond dak er op

Oorlogsmonument Verona
Oorlogsmonument Verona
  • Verona

 

obelisk met kruis

Een volgende vorm die je regelmatig terug ziet komen is opnieuw de obelisk, maar met daarop een kruis geplaatst. Het kan dan gaan om een eenvoudig kruis zoals het voorbeeld van Padberg in Duitsland en het onderstaande gedenkteken op een onbekende plaats op Corsica.

Vergelijkbaar:

Padberg

  • Padberg in Duitsland

 

Obelisk met nationale symbolen

Een andere veel voorkomende vorm van oorlogsmonument is de obelisk met daarop geplaatst een nationaal symbool. In Frankrijk is dit vaak de haan (zoals hieronder in St Vaast), in Duitsland (voorbeeld Freienohl) zien we de adelaar terugkomen.

[singlepic id=348 w=320 h=240 float=center]

[singlepic id=311 w=320 h=240 float=center]

De Franse haan komt regelmatig voor, soms in combinatie met andere symbolen. Op de fotopagina van Frankrijk:

 

Nationale symbolen op sokkel

Niet alle symbolen lenen zich om op een obelisk of piramide te plaatsen. In Frankrijk zijn veel monumenten voorzien van de Franse Maagd Marianne, vaak geplaatst op een sokkel of anderszins. In de meeste gevallen gebeurt dat in de grotere plaatsen zoals hieronder in Le Havre en Pau.

[singlepic id=395 w=320 h=240 float=center]

 

Wanden en Muren

Een heel andere en veel soberder vorm van monument is de muur, zonder veel versieringen waarin de namen van omgekomen soldaten in panelen zijn vermeld.

Een hele bekende en groot voorbeeld daarvan is het Vietnam monument in Washington DC, waarop de namen van alle in Vietnam gesneuvelde militairen worden vermeld.

We komen ze ook in Nederland tegen

[singlepic id=546 w=320 h=240 float=center]

in Duitsland

Hallenberg

 

en in Frankrijk

Een bijzondere muur is de éénsteens muur van het Indië monument in Groningen. Hier is langs een pad van 120 meter op de Begraafplaats Selwerderhof voor ieder van de 142 gesneuvelde militairen uit de provincie Groningen een steen gelegd.

[singlepic id=664 w=320 h=240 float=center]

 

Eveneens een bijzondere vorm van een muur zijn de beide driehoeken op onderstaand monument in Italië

[singlepic id=676 w=320 h=240 float=center]

  • Sommacampagna

soldaten

Omdat de monumenten de omgekomen soldaten gedenken verwacht je ook beelden van soldaten tegen te komen. Dat gebeurt ook, in allerlei houdingen.

Strijdlustig zoals hieronder in Zonza op Corsica.

[singlepic id=667 w=320 h=240 float=center]

Maar vaker in een rust pose zoals het Civil War monument in Central Park in New York

[singlepic id=661 w=320 h=240 float=center]

Maar ook als stervenden, al dan niet in de armen van een kameraad of een vrouw

[singlepic id=455 w=320 h=240 float=center]

Hiervan zijn veel voorbeelden te vinden:

Frankrijk
USA
Italië

 

  • Monteforte d’Alpane

Duitsland PM
 

Vrouwen en kinderen

Af en toe kom je monumenten tegen waarop de (achtergebleven) vrouwen en kinderen een centrale rol vervullen. Soms als huilend afgebeeld, maar vaak ook in een meer neutrale rol.

[singlepic id=316 w=320 h=240 float=center]

Andere voorbeelden:

 

 

Bijbelse of mythische figuren

Soms komen er bijbelse of mythische figuren voor op de monumenten. Hieronder lijkt de goede herder zich te ontfermen over de gesneuvelde “kinderen” van Solenzara.

 

[singlepic id=479 w=320 h=240 float=center]Hieronder nog enige voorbeelden:

Een mythische figuur komen we tegen op het monument voor de gevallenen in

Gebouwen

Bijna altijd is het monument een obelisk, muur, object op sokkel o.i.d. Een enkele keer is er een gebouw gemaakt, waarin dan beelden en gedenkplaten zijn weergegeven.

 

  • Verona

 

 

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *