Hendrik Schoonveld (1894-1991), een emigrant uit Groningen
by Alex Berry 2002
Hendrik Schoonveld, mijn overgrootvader aan de kant van mijn moeder, werd geboren op 1 februari 1894 in ’t Zandt, Nederland, in een gezin met dertien broers en zussen. Hij woonde met zijn vader, Aldert (Abel) Schoonveld, en zijn moeder, Harmke Van Dam, op een kleine boerderij die toebehoorde aan een boer uit ’t Zandt totdat ze in 1905 naar Amerika vertrokken. Hendrik ging met zijn ouders naar Amerika, vertrekkend vanuit de haven van Rotterdam in april.
Toen hij in Amerika aankwam, woonde hij in een klein stadje aan de rand van Chicago genaamd Summit, waar hij ook naar de lokale school ging. Hendrik ontving slechts onderwijs op het niveau van de vijfde klas voordat hij de school verliet om werk te vinden.
Hij meldde zich op 22 september 1917 bij het leger. Hendrik vocht in St. Miluil van 12 september tot 7 oktoberth, 1918. Hij vocht ook aan het Verdunfront van 17 oktoberth tot 11 novemberth, 1918. Volgens zijn leger staat van dienst.
Kunst en cultuur
Nederland heeft een rijke geschiedenis, en veel beroemde kunstenaars en schilders kunnen hun roots of oorsprong vanuit Nederland traceren, waaronder Vincent Van Gogh en Paul Gauguin.
Nederland heeft ook veel van de feestdagen die Amerika als traditioneel beschouwt. De kerstman staat bekend als Sint Nikolaas of Sinterklaas in Nederland, waar ze elke jaar Sinterklaasavond (de avond van Sint Nicolaas) op 5 december vieren. Later vieren ze twee Kerstdagen, Eerste Kerstdag (25 dec.) en Tweede Kerstdag (26 dec.). Eerste Kerstdag lijkt veel op de onze, maar Tweede Kerstdag is gereserveerd voor zingen, dansen, feesten en kerstliederen rond een gemeenschappelijke kerstboom. Hun Oudejaarsavond, Zalig Uiteinde, wordt op dezelfde wijze gevierd als de onze.
Er is één gezinsevenement dat in heel Nederland wordt gevierd, de verjaardag. De hoofdrol is weggelegd voor de jarige (jarige) en zijn ouders en kinderen. Hun belangrijkste nationale feestdag is Koninginnedag, wat vergelijkbaar is met onze Vierde juli, en is een dag die gewijd is om de koningin te eren. Steden organiseren parades, mensen vieren feest, en oranje vlaggen hangen aan overheidsgebouwen, wat het Huis van Oranje, de koninklijke familie van de koningin vertegenwoordigt. Er zijn carnaval en veel vuurwerk, en de koningin bezoekt twee steden op elke Koninginnedag. Deze feestdag wordt elk jaar op 30 april gehouden.
De Nederlanders houden ook van voetbal, tennis en schaatsen. Bijna één miljoen mensen zijn lid van de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond, en meer dan 500.000 mensen spelen tennis. De Nederlandse bevolking is gespecialiseerd in het maken van kaas, zuivelproducten en heeft zeer culturele diverse restaurants, die gerechten lenen uit Indonesië en Frankrijk.
Amerika rond 1900
In de late jaren 1890, rond de tijd dat Hendrik Schoonveld werd geboren, vocht Amerika tegen Spanje in een strijd om de Cubaanse onafhankelijkheid. De oorlog eindigde in 1898, met een overwinning voor de Cubanen en Amerikanen. De Amerikanen hadden daarna ook controle over de Filipijnen. De Filippino’s verzetten zich tegen het Amerikaanse bewind en kwamen in opstand, waarbij meer dan 4000 Amerikanen en tienduizenden Filipijnen omkwamen. Rond de tijd dat Hendrik naar Amerika kwam, werd Panama officieel erkend als een onafhankelijk land en werd het Panamakanaal gebouwd, gefinancierd door Amerika. Toen Hendrik arriveerde, bevond Amerika zich in een Progressieve beweging, waarbij progressieven probeerden de VS democratischer te maken en de overheid te hervormen. President McKinley werd herkozen als president in 1900, maar anarchist Leon Czolgosz vermoordde hem het jaar daarop. Hendrik kwam naar Amerika net nadat een golf van immigranten in 1900 de Verenigde Staten binnenstroomde. Tegen de tijd dat hij aankwam, was meer dan 87 procent van de bevolking van Chicago immigranten of kinderen van immigranten, en de bevolking van Chicago was gestegen van 109.300 naar 1.698.000 mensen. Toen Hendrik arriveerde, was het erg druk en moest hij door een vriend geholpen worden om een huis te vinden.
Nederland rond 1900
Nederland had en heeft nog steeds een soort parlementair systeem van gouvernement, met een monarch, een parlement en een grondwet die in 1814 werd vastgesteld. De koningin die regeerde rond de tijd dat Hendrik naar Amerika vertrok was koningin Wilhelmina. Rond 1900 was de Nederlandse regering in discussie of openbare of bijzondere scholen overheidssubsidies moesten ontvangen. Dit werd uiteindelijk in 1917 opgelost, toen een wijziging aan hun grondwet werd toegevoegd, waarin werd bepaald dat zowel openbare als particuliere kerkscholen financiering dienden te ontvangen. Een van de redenen waarom Hendrik Nederland verliet, was omdat zijn kerk, de Gereformeerde kerk, werd vervolgd door de heersende familie van Nederland. Het gebied ’t Zandt waar Hendrik woonde, was verdeeld in twee grote klassen: de dagloners en de rijke boeren. Hendriks familie maakte deel uit van de arbeidersklasse en werkte voor een van de rijke gezinnen in ’t Zandt. Hendrik had ook 6 broers, en zijn vader had het moeilijk om werk voor hen te vinden. De tijden waren niet al te goed in Nederland, wat de mogelijkheid opende om naar Amerika te willen gaan voor de Schoonvelds.
Redenen om te emigreren
Het gezin van Hendrik werd vervolgd door de heersende familie van ‘t Zandt vanwege hun geloof, en banen waren er ook niet echt voor Hendriks vijf oudere broers. Rond deze tijd besloot een dagloner genaamd Abel Schoonveld, Hendriks vader, dat het tijd was om te verhuizen. Hendrik Schoonveld kwam naar Amerika toen hij pas 11 jaar oud was. Hij reisde met een schip genaamd de Rotterdam, dat zeilde vanuit de Nederlandse haven van Rotterdam. Zijn gezin reisde in het ruim van het schip, of het zogenoemde steerage, en ze moesten misschien zelfs hun eigen voedsel voor de reis meenemen! Tijdens de lange oceaanreis, die ongeveer 18 dagen duurde, was Hendriks moeder zwanger en moet ze zich erg ongemakkelijk hebben gevoeld. Na hun aankomst in New York, waar ze door Ellis Island gingen, namen ze de trein naar Chicago om Jacobus Smit te ontmoeten, de echtgenoot van de zus van Harmke, die hun sponsor was en hen toegang tot Amerika verleende. Zij waren een paar jaar eerder naar Amerika gekomen, maar maken geen deel uit van mijn directe stamboom. De Schoonvelds gingen toen rechtstreeks naar hun nieuwe huis aan de Archer Avenue in Cook County, Chicago, Illinois. Hendrik sprak waarschijnlijk Nederlands, maar kon waarschijnlijk niet lezen of schrijven in het Nederlands vanwege zijn jonge leeftijd. Het is ook onwaarschijnlijk dat hij kon lezen, schrijven of spreken in het Engels. Hij werd op school in Summit ongeveer twee jaar lang gevraagd, werd belachelijk gemaakt, en zijn naam werd veramerikaniseerd door de leraren daar, die hem Henry in plaats van Hendrik noemden. De eerste paar jaren waren zwaar voor de Schoonvelds, maar ze paste zich geleidelijk aan aan, en kregen banen in de groenteverkoop op een markt en werkten in verschillende winkels in een gebied van Cook County dat Brighton Park wordt genoemd.
Zie ook Emigratie vanuit Groningen door Robert P. Swierenga
Een eenzame jongen
Het was koud in Chicago, ongeveer 4 graden Celsius. Toch zou het later op de dag warmer worden, zei Jacobus, Hendrik’s oom. Het was eind april en de negen Schoonvelds waren op weg om een nieuw leven te beginnen. Ze verlieten hun kleine stadje ’t Zandt in Nederland nadat de rijke boeren de lonen van arme arbeiders van de Gereformeerde Kerk zoals Abel, Hendrik’s vader, hadden verlaagd. De rijke boeren maakten misbruik van Abel alleen maar omdat ze verbonden waren met de Gereformeerde Kerk, terwijl de meerderheid van de Nederlandse burgers calvinistisch was.
Nu zaten ze in een gehuurde wagen, op weg naar hun nieuwe huis in een stadje genaamd Summit aan de rand van Chicago. Terwijl ze langs de hoge esdoorns die de straten van Brighton Park siervormden, keek Hendrik om zich heen naar de kinderen die zich op de hoeken van de straat verzamelden en hen op de stoep volgden. Ze wezen en lachten naar de arme familie, samengeklemd in een vervallen houten kar. Hendrik begreep niet wat de kinderen schreeuwden, omdat hij geen Engels sprak. Hem werd verteld dat de kinderen hun kleren, zijn klompen en de manier waarop hij eruitzag uitlachten. Hij keek op naar zijn vader, die hem op het hoofd aaide en zei: “Maak je geen zorgen, Hendrik, je moet trots zijn op wie je bent.”
Nadat de familie in het kleine, éénverdieping huis was verhuisd, werden de kinderen naar verschillende scholen gestuurd om Engels te leren.
Hendrik zat in zijn stoel, ongeveer een week nadat ze in Chicago waren gekomen. Hij droomde over zijn leven terug in Nederland, de familie die ze achterlieten, de vrienden die hij had achtergelaten. Een scherpe stem maakte Hendrik wakker uit zijn mijmering. “HENRY! Let op!” schreeuwde de boze leraar terwijl hij de gang af kwam. Hendrik zuchtte en richtte zijn blik op het Engelse boek. Hij haatte deze school en wat het met hem had gedaan. De leraren, gefrustreerd door zijn typisch Nederlandse naam, hadden het veranderd in Henry Schoonvelt, een naam waaraan hij zich maar moest zien aan te passen. Hij werd elke dag constant gepest door andere kinderen, was steeds gescheiden van zijn broers en zussen en was moe van zijn studie. Op een dag, een paar jaar later, zat hij het helemaal zat en verliet Hendrik de school door een raam, en kwam nooit meer terug.
Henry kreeg een baan in het centrum van Chicago, op de Marktstraat, waar hij een tijdje fruit en groenten sorteerde voor $26,00 per week en gratis voedsel. Dit was een aanzienlijk bedrag voor een arme arbeider als Henry, en het hielp de familie te ondersteunen, zodat zijn vader geen probleem had met hem toen Henry de school verliet. Hij had ook verschillende banen in diverse voedselwinkels en kon al snel verhuizen naar zijn eigen huis aan de Archer Avenue, waar hij in zijn achtertuin zijn eigen groentetuin verzorgde en elke zondag na de kerk feesten hield in zijn tuin.
Na zijn ontslag uit het leger trouwde hij op 11 juni 1919 met Florence Brower. Hij en Florence kregen 3 kinderen, mijn grootmoeder, Bernice Schoonveld, en twee andere zonen. Hendrik overleed op 27 maart 1991 in Rest Haven Central, Palos Heights, Illinois.
Nederland
De Nederlanden zijn treffend genoemd omdat ze het laagste land ter wereld zijn. Het hoogste punt in Nederland ligt ongeveer 300 voet boven zeeniveau. In feite blijft een groot deel van Nederland droog dankzij een ingewikkeld systeem van dijken, kanalen en waterpompen. De bevolking van Nederland bedraagt ongeveer 15,3 miljoen. De officiële talen van Nederland zijn Nederlands en Fries, en veel Nederlanders zijn afstammelingen van Friezen, Saksen en Franken. Het onderwijs voor Nederlandse kinderen begint op 5-jarige leeftijd en eindigt officieel op 12, waarna studenten kunnen kiezen voor een 6-jarige voortgezet onderwijs op voorbereidend universitaire niveau en later verder kunnen studeren aan een van de vele universiteiten van Nederland. Ze hebben ook de optie om na de basisschool naar een 4-jarige algemene school te gaan en daarna te gaan werken. Tot wel 85 procent van de Nederlanders woont in steden of dorpen, waarbij een derde van de bevolking in de Randstad woont, dat bestaat uit grote steden, waaronder Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Haarlem, Leiden en Rotterdam.
Als ik nog in Nederland zou wonen
Als ik in Nederland zou wonen, zou ik nog steeds in een vrij land wonen met veel van dezelfde rechten die we in Amerika hebben, en in feite zou ik waarschijnlijk zelfs meer rechten hebben! De Nederlanders hebben een grondwet, net als Amerika, en ze hebben een parlement, dat een soort proportionele vertegenwoordiging aan de burgers van Nederland biedt. Daarnaast hebben ze niet zoveel wetten met betrekking tot drugs, en ze staan euthanasie toe. Ik zou ook veel van dezelfde feestdagen in Nederland hebben. Ze vieren Kerstmis, Pasen, Nieuwjaar en verjaardagen. En in plaats van de Onafhankelijkheidsdag of de Vierde Juli, hebben ze Koninginnedag. Veel van deze feestdagen zijn mogelijkheden om samen met familie te komen en reünies te houden, net zoals we hier in Amerika doen.
Mijn opleiding zou mogelijk iets anders zijn dan de opleiding die ik nu in Amerika heb. Het zou anders zijn omdat ik al de basisschool afgerond zou hebben, en ik zou doorgestroomd zijn naar de vierjarige middelbare school of de zesjarige vooruniversitaire school, zodat ik na mijn afstuderen van de vooruniversiteit naar een van de universiteiten van Nederland zou kunnen gaan. Ik zou een uitstekende opleiding hebben gekregen, een die net zo goed is als elke opleiding die ik hier zou ontvangen.
Ik zou waarschijnlijk een ander beroep in gedachten hebben als ik in Nederland zou wonen. Misschien zou ik liever visser of industrieel worker zijn in plaats van computerontwerper of technicus. Ik zou kunnen besluiten om melkveehouder of architect te worden in plaats van ingenieur of astronaut. Nederland is meer gericht op natuurlijke of minder technologisch geavanceerde banen en bedrijven, maar tegelijkertijd zijn ze ook zeer hoogtechnologisch. Als ik naar school ging in Nederland, zou ik al een beroep in gedachten hebben en werken aan mijn doel om de vereisten voor de opleiding die ik wil te behalen. In Amerika stel ik dit uit tot de laatste jaren van de middelbare school en de universiteit.
Het huis waarin ik in Nederland zou wonen zou ofwel een vrij klein of twee verdiepingen tellend landhuis zijn, of een appartement in een van de grote steden van Nederland, zoals Amsterdam. De huizen in Nederland zijn vaak in felle kleuren geschilderd, zoals geel en oranje, maar blauw lijkt ook een favoriete kleur van de Nederlanders te zijn. De binnenkant van het huis is meestal ook helder, met veel ornamentale decoraties, vergelijkbaar met sommige huizen in de Verenigde Staten.
De Nederlanders hebben een unieke denkwijze, maar tegelijkertijd passen ze zich aan de maatschappij aan en staan ze open voor ideeën die in hun cultuur kunnen worden geïntroduceerd. Ik zou een ander persoon zijn in Nederland, maar ik zou bijna hetzelfde leven leiden, en ik denk niet dat de veranderingen al te slecht zouden zijn. Nu ik erover nadenk, zou Nederland een geweldige plek zijn om te wonen, maar ik ben nog steeds blij dat mijn voorouders naar Amerika gekomen zijn.
Bronnen
- Bernice Knol. Personal Interview. December 12, 24, 26, 2001.
- Helen Colijn. Of Dutch Ways. Minneapolis, Minnesota: Dillon Press Incorporated, 1980.
- John Garraty. American History. United States; Harcourt Brace Jovanovich. 1982-86
- June Noorlag. Interview by Mail. Jan. 14, 2002.
- “Netherlands.” Encarta Encyclopedia Deluxe 2000. Microsoft Corporation, 1993-99
- Netherlands Board of Tourism. Holland. http://www2.holland.com/uk/, Jan 22, 2002.
- Pat Seward. Cultures of the World, Netherlands. New York: Marshall Cavendish Corporation, 1996.
- Rudy Schoonveld. Interview E-Mail. January 23-February 12, 2002.